PALINGAAK NA 80 JAAR WEER NAAR LONDEN

HEEG- Voor het eerst na 80 jaar steekt er weer een palingaak -met levende paling aan boord- het Kanaal over naar de voormalige Dutch Mooring aan de Theems, vlakbij de London Tower Bridge. Op 15 juni gooit de Korneliske Ykes II de trossen los voor een drieweekse reis: naar Londen en weer terug naar Heeg.

In 1999 ontstond het idee om de laatst gesloopte palingaak Korneliske Ykes opnieuw te bouwen. Het duurde tot 2005 voor de kiellegging een feit was. In de voorbereidende jaren werden de benodigde middelen verzameld en kwam er een bouwtekening. Dat was niet eenvoudig, omdat er weinig gegevens van de aak bewaard waren gebleven. Aan de hand van oude foto’s en metingen verricht tijdens de sloop vlak na de Tweede Wereldoorlog, konden lijnentekeningen op papier worden gezet.

In 2009 gleed de reconstructie van de laatste palingaak, Korneliske Ykes II, van de helling. Van meet af aan was het de bedoeling om met deze aak naar Londen te varen, naar de oude ligplaats aan de Theems. Dit jaar is het zo ver, Stichting De Palingaak heeft besloten de oversteek naar Engeland te maken met de Korneliske Ykes II. Dat klinkt makkelijk, maar deze beslissing heeft behoorlijk wat consequenties.

Palingaak zeewaardig?
Vroeger zeilden drie mannen de aak op een kompas naar de overkant, volgeladen met 15 tot 20 ton levende paling in de bun. Tegenwoordig denken we dat dat anders moet. De veiligheidseisen zijn strikter geworden en drie mannen vinden we veel te weinig. Maar, de reconstructie-aak Korneliske Ykes II is zo natuurgetrouw mogelijk nagebouwd. Voor de zeereis moet ze nog extra uitgerust worden met zeereling, waterdichte luiken, AIS, navigatieverlichting, stoomlicht, nieuwe kabel in de mast, radarreflector, plotter, elektrische kookplaat en generator. Naast de aanvullingen aan de aak, zijn er reddingsvesten, een reddingsvlot, lifelines, een set noodsignalen, zoeklichten, brandblussers, een klassieke bijboot, reserve-onderdelen en gereedschap nodig. Een behoorlijk investering, waarvoor bijdragen zeer welkom zijn. En, de juiste certificering moet voor elkaar worden gemaakt.

Waarom nu naar Londen?
Als je een palingaak hebt, dan ligt het in de lijn der verwachting dat je de tocht die er vroeger mee werd gemaakt opnieuw gaat doen. Maar waarom nu? Jan Willem Hoorn, voorzitter van Stichting De Palingaak, licht die keuze toe: ‘De Korneliske Ykes II bouwen had veel voeten in de aarde en heeft heel veel energie gekost. Ondanks tegenslagen, heeft iedereen doorgezet en nu beschikken we al tien jaar over dit prachtige schip. De tijd is nu rijp om ermee naar Engeland te varen. Organisatorisch zijn we er klaar voor en een flink aantal vrijwilligers heeft inmiddels ervaring opgedaan als schipper en maat op de aak. We merken ook dat de paling in de belangstelling staat en er is van 25 tot en met 27 juni een congres van de Sustainable EEL Group in Londen. Dit congres gaat over duurzame palingvisserij en chairman Andrew Kerr kijkt er erg naar uit om opnieuw een palingaak te mogen begroeten, die afmeert aan de Dutch Mooring. Allemaal goede redenen om na 80 jaar de verbinding met Londen weer te zoeken.’

Paling in de knel
De palingstand in Nederland is zeker de afgelopen 30 jaar flink teruggelopen. Sluitende oorzaken daarvoor hebben wetenschappers nog niet gevonden, maar de aanleg van de Afsluitdijk en het Deltaplan uit 1953 met de Oosterscheldekering hebben de paling geen goed gedaan.
Door alle blokkeringen in Nederland komt de jonge glasaal moeilijk onze zoete wateren binnen. 20 tot 30% van de alen wordt door waterkrachtcentrales, turbines, waterkeringen, stuwen en sluizen waar ze doorheen moeten vermorzeld. Om dat verlies terug te dringen, tillen mensen glasalen van zout naar zoet en volwassen paairijpe alen van zoet naar zout. Ze zetten de paling letterlijk met hun handen over de dijken. Het project Paling over de Dijk helpt daarbij. Maar deze hulp kan slechts tijdelijk zijn. Paling zou weer vrij en zelfstandig moeten kunnen migreren.

Duurzaam vissen
Gaat het met de paling slecht, dan gaat het ook slecht met de vissers. Duurzaam vissen is daarom in het belang van de vis en de visser. Vangstverboden moeten uitkomst bieden om de palingstand weer toe te laten nemen. Landelijk geldt er een vangstverbod in september, oktober en november. Dat vinden de vissers maar niks, terwijl ze wel een groot voorstander zijn van duurzaam vissen. De laatste drie maanden van het jaar niet mogen vissen, betekent dat je in de maanden daarvoor als een gek gaat vissen op eigenlijk te kleine en te jonge paling. Deze maatregel zorgt ervoor dat je je toekomst wegvist.
In Friesland loopt -gesteund door Duurzaam Paling Fonds Dupan- het Project Duurzaam Vissen: het hele jaar door vissen, maar wel met een quotum. Decentraal beheer, want de visser staat aan het roer. Vissers hebben de vrijheid hun quotum te vangen wanneer ze dat willen. Zij bewaren het evenwicht in de populatie, evenwicht tussen jonge aanwas en volwassen dieren.
De inspanningen van het duurzaamheidsproject hebben effect. De visstand wordt beter en daarmee de palingvisserij ook. De geplande vismigratierivier in de Afsluitdijk en het nieuwe gemaal bij Hallum zullen ook zeker meehelpen. Dit is een mooi voorbeeld van een samenwerkingsproject tussen alle overheden, natuurorganisaties, sportvisserij en beroepsvissers.
Eigenlijk ademt Heeg nog steeds passie voor paling, maar nu (even) iets bescheidener dan vroeger.

Palingproefvaart naar Enkhuizen
Afgelopen najaar, op vrijdag 19 oktober 2018, vertrok de Korneliske Ykes II in alle vroegte naar Enkhuizen. Heegemer palingvisser Freerk Visserman had 1070 pond levende paling in één van de bunnen geladen voor transport naar Vishandel Klooster te Enkhuizen. Bekijk op Palingaak Londen (http://www.palingaaklondon.nl) de foto’s en een video van deze proefvaart.

Steun in mijlen
De reis naar Londen kost geld. Sponsoring in natura door bedrijven draagt al veel bij aan het mogelijk maken van de reis. Financiële bijdragen evenzo, maar om alle kosten te dekken, kan Stichting De Palingaak zeker nog steun gebruiken, uw steun! Het reisplan ziet er als volgt uit: Heeg-Londen-Ramsgate-Oostende-Scheveningen-Oudeschild-Heeg. De palingaak legt daarmee in totaal 565 mijl af (265 mijl heen en 300 mijl terug). Steun de Londenreis van de Korneliske Ykes II door mijlen te kopen. Eén mijl kost 25 euro. Ga naar: www.palingaaklondon.nl.

Fotografie SkyDrone Sloten/ Jelte van der Meer, Albert Hendriks en Maarten Stuurman.