PALINGAAK NA 80 JAAR TERUG IN LONDEN + video

LONDEN- Palingaak Korneliske Ykes II is na zeven dagen varen en 400 mijlen zeilen in Londen aangekomen. Vrijdagmiddag 21 juni meerde de aak af aan de Hermitage Moorings in Londen. Tachtig jaar geleden gebeurde dit voor het laatst.

Onder grote belangstelling vertrok de aak zaterdag 15 juni voor een unieke en historische tocht naar de overkant van de Noordzee. De krachtige wind was de eerste dagen zuidwest, precies de richting van de koers van de aak. De palingaak is niet geschikt om hoog aan de wind te varen. Schipper Maarten Stuurman koos ervoor om ter hoogte van Den Helder naar Engeland te koersen. Er stond een flinke deining op zee en de aak dook regelmatig diep met de kop in de golven. Ze is gemaakt voor het grote water; er is geen drup zilt nat aan dek gekomen. Maandagnacht 17 juni bereikte de aak de Engelse kust.

Langs de kust van Engeland voer de bemanning de aak langzaam zuidwaarts naar de monding van de Theems. De wind viel weg en de wind die er stond kwam uit het zuiden en zuidwesten. Alle zeilen aan boord werden bijgezet, maar zodra de stroom tegen ging lopen, lieten ze het anker vallen. Bij gunstig tij ging het anker weer op.

Vlak voor de monding trok een grote rolwolk over met stormachtige wind en zware regenbuien. De plotselinge weersomslag werd goed opgevangen en de Korneliske Ykes bereikte veilig Queen Borough, de eerste haven aan het begin van de Theems. Met de stroom mee voer de aak met een snelheid van ruim 8 knopen op de motor naar Londen. Vrijdagmiddag kwam ze daar veilig aan.

De sfeer aan boord was uitstekend. Naast alle zeilhandelingen was er tijd voor ontspanning. De nodige verbeteringen werden aangebracht aan het schip en zelfs tuinstoelen kwamen aan dek wanneer het weer dat toeliet. De eerste dagen had een paar opvarenden last van zeeziekte. De aak stampte en rolde flink.

Schipper Maarten Stuurman: “Ze zeilt heerlijk. De aak is echt gemaakt voor de zee, we hebben nog geen vast water aan dek gehad. Wanneer de bun begint te brommen, varen we onze maximale snelheid. Kijk maar eens hoe het water uit de bun wordt geblazen wanneer die boven water uitkomt. Het water komt er met een zucht uit wat klinkt als een walvis. Wat een schip! We komen veel te noordelijk uit, ongeveer ter hoogte van Great Yarmouth. Het is niet anders.”

Onderdeks is het krap. Voorin kun je staan en met z’n elven prima zitten op de banken rondom het fornuis. Verder naar achteren loopt aan bakboord een kruip-door-sluip-doorgang langs de bun. Hooguit 1,40 meter hoog is het daar. Langs de huid hangen veldbedjes in buizen. Slapend voel je elke beweging van het schip. Een golf die tegen de boeg klapt veroorzaakt een rilling door de aak. De beweging trekt duidelijk van voor naar achter door de boot. Vlak voor de roef achterop staat de motor. In de roef zijn twee vaste kooien en een navigatietafel. De aak zit binnen goed in de lijnolie, die op veel plaatsen plakkerig aanvoelt. Je kleding die ertegenaan komt, plakt daarna ook. Onderdeks wordt alles palingaak.

Jan Zetzema
Het boek “De Friese Palingaken” van Jan Zetzema uit 1976 werd veelvuldig geraadpleegd. Hierin beschrijft hij de laatste reizen die hij maakt met de originele Korneliske Ykes. Iedereen aan boord is zich bewust van de historische betekenis van deze tocht. Het is een prachtige tocht, maar waarom? Co-schipper Rinus Grondsma: “Wij ervaren als eersten na zoveel jaren hoe het is om met een palingaak de Noordzee over te steken. Ik ken het boek van Zetzema uit mijn hoofd, maar als ik het straks thuis opnieuw lees, kijk ik er met andere ogen naar. Ik weet dan veel beter wat hij bedoelt.” Bemanningslid Theo Feenstra vult aan: “Het is geen boek dat je eventjes uitleest, daarvoor beschrijft Zetzema alles veel te gedetailleerd. Je moet er echt de tijd voor nemen.”
Niemand zegt het, maar wij schrijven historie. Jan Zetzema had nooit kunnen vermoeden dat zijn boek als handleiding op de reconstructie-aak zou worden gebruikt. Voortbordurend op de kennis van onze voorvaderen, heeft de bemanning van de Korneliske Ykes II eigen ervaringen en avonturen gecreëerd.

Programma in Londen
Korneliske Ykes II is het vlaggenschip van het wereldcongres van de Sustainable Eel Group (SEG). De aak ligt tot zaterdag 29 juni in Londen.