Professionele zeezeilers brengen biodiversiteit onderzeese kruisingen in kaart

TenneT (landelijk elektriciteitsnetbeheerder), DutchSail (platform voor professionele zeezeilers) en Wageningen Marine Research hebben de handen ineengeslagen om ecologische metingen in de Noordzee te doen. TenneT wil weten welke effecten haar onderzeese kabelkruisingen hebben op de biodiversiteit, én wil dit op een duurzame manier doen.

De zeezeilers van DutchSail zijn begaan met ‘hun’ zee en willen graag helpen om haar gezondheid in kaart te brengen. TenneT heeft met de zeilschepen een bijzonder duurzame partner gevonden als alternatief voor reguliere onderzoeksschepen. De zeilschepen gebruiken geen fossiele brandstoffen en zijn toch al op zee, omdat de zeilers trainen voor wedstrijden. Onderzoekers van Wageningen Marine Research  coördineren het veldwerk, analyseren de data en rapporteren de resultaten.

Zeezeilers van DutchSail worden aan boord van de KER46 Van Uden van het Rotterdam Offshore Sailing Team geïnstrueerd door wetenschappers van Wageningen Marine Research om tijdens trainingen zeeleven op de kabelkruisingen te filmen en watersamples te nemen. Vervolgens gaat dit materiaal naar het laboratorium. Om een beeld van het leven onder de zeespiegel te krijgen en het effect van de aanwezigheid van hoogspanningskabels te onderzoeken, wordt naar de biodiversiteit boven de kabelkruisingen gekeken. De pilot is onlangs opgestart en vindt deze zomer plaats.

Natuurvriendelijke kabelkruisingen

Wanneer de offshore kabels die de windparken op zee verbinden met het elektriciteitsnet op land een bestaande olie- en gasleiding kruisen, komen de kabels boven de zeebodem uit. Op deze kruisingen worden speciale stenen gestort om de kabels te beschermen. In de zomer van 2021 is bij een drietal kabelkruisingen van TenneT’s offshore netaansluiting Hollandse Kust (zuid) een kalkhoudende steen als toplaag toegepast, en bij drie kabelkruisingen is de conventionele, granieten toplaag gebruikt. Zo kan het zeeleven rond deze aangepaste kruisingen worden vergeleken met dat van rond de kruisingen waar een jaar geleden de kalkhoudende steentjes niet zijn gestort. Eerdere studies wezen uit dat kalkhoudend steen ervoor zorgt dat diverse soorten bodemdieren zich eenvoudiger nestelen, en dat er op deze locaties een ander leefgebied ontstaat.

Saskia Jaarsma, head offshore development bij TenneT: “Als netbeheerder bouwen en onderhouden we het elektriciteitsnet op zee. We realiseren ons dat we een belangrijke verantwoordelijkheid hebben in de uitvoering van onze werkzaamheden. Dit willen we vooral veilig, tijdig én duurzaam doen. De komende jaren wordt er flink gebouwd op zee, daarom is het belangrijk dat wij dit ecologische monitoringsonderzoek nu starten. Want iedere plek is anders en kan een ander effect hebben op het leven onder water. Alle kennis die we vandaag opdoen gebruiken we morgen bij de aanleg van nieuwe hoogspanningsnetten op zee.”

Marcelien Bos-de Koning, sustainability manager van DutchSail: “Binnen ons Innovatieplatform werken we in verschillende onderzoektrajecten samen met het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid aan het thema ‘duurzaamheid’. Binnen de zeilwereld wordt de term ‘meten is weten’ vaak gebruikt. Daarom zijn we heel enthousiast over dit initiatief. Wij zijn dagelijks op zee en willen graag ons steentje bijdragen aan de biodiversiteit in  zeeën en oceanen.”

Ninon Mavraki, onderzoeker bij Wageningen Marine Research: “Dit is een unieke bemonsteringscampagne. We zijn heel benieuwd of we door de inzet van zeilschepen in staat zijn monsters van goede kwaliteit te verzamelen, en of dit voor ons een gemakkelijke manier zou kunnen zijn om monsters te verkrijgen uit gebieden die normaal voor ons moeilijk te benaderen zijn.”

Fotografie Sander van der Borch